ÿþ<HTML> <HEAD> <meta http-equiv="Content-Type" content="text/html; charset=iso-8859-2"> <TITLE> historia kawy </TITLE> </HEAD> <BODY BGCOLOR=#E4D8C9> <FONT SIZE=3 COLOR=#6A3500> <P> <CENTER><IMG SRC=".\zdjecia\kaw5.jpeg" ALIGN=MIDDLE border="0"></CENTER> <B>POBUDZA UMYSA, POPRAWIA NASTRÓJ</B><BR> Chtnie pijemy kaw, bo pobudza umysB i poprawia samopoczucie. Je[li kto[ twierdzi, |e bez porannej fili|anki kawy nie zacznie si u[miecha, to zazwyczaj jest to prawd. "Kawa jest [rodkiem pobudzajcym psychicznie. Nie jest to jaki[ kolejny chwyt reklamowy producentów kawy, to fakt naukowy" - oznajmiBa dr Judyta Wurtman z Instytutu Technologicznego w Massachusetts, zajmujca si wpBywem |ywno[ci na psychik. Za to pobudzenie, "odpowiedzialna" jest kofeina, alkaloid zawarty w kawie. Kawa Arabika zawiera ok. 1,2% kofeiny, a kawa Robusta ok. 2,4%. Organizm wchBania kofein z przewodu pokarmowego ju| w kilkana[cie minut po wypiciu kawy, a najsilniej dziaBa w cigu 3-4 godzin pózniej. Kofeina dziaBa szczególnie na ukBad nerwowy i przyspiesza procesy my[lowe. Nie trzeba pi jednej kawy za drug, aby utrzyma stan "pobudzenia", wystarczy 1 do 2 fili|anek. Przedawkowanie kofeiny mo|e jednak wywoBa skutek wrcz przeciwny - gonitw my[li i niemo|no[ koncentracji. Najnowsze badania naukowe, prowadzone w wielu krajach, wykazaBy |e kofeina jest stymulatorem, który nie powoduje uwalniania si substancji pobudzajcych czynno[ mózgu, ale hamuje wpByw tych, które ograniczaj jego pobudzenie. <BR><BR><B>SPRAWNOZ FIZYCZNA</B><BR> Powszechnie wiadomo, ze kofeina przedBu|a zdolno[ do dBugotrwaBego wysiBku, zwikszajc tym samym odporno[ na zmczenie. Dlatego te| kofeina, zawarta w kawie znana jest sportowcom, jako [rodek poprawiajcy sprawno[ fizyczn. Np. kolarze, po za|yciu 330 mg kofeiny mogli jecha prawie o 20% dBu|ej, nie zauwa|ajc zwikszonego wysiBku. Kofeina, a zatem kawa, zapobiega zmczeniu mi[ni i zwiksza zdolno[ organizmu do spalania tBuszczów. <BR><BR><B>GABSZY ODDECH</B><BR> Ju| w XIX wieku gBówny skBadnik kawy, czyli kofeina byB stosowany do rozszerzenia oskrzeli, uBatwiajc oddychanie. Przeprowadzone we WBoszech badania na ok. 7 tys. dorosBych osób, wykazaBy zmniejszenie nasilenia i czstotliwo[ci wystpowania ataków duszno[ci (np. przez pijcych regularnie 1 fili|ank kawy - o 5%, a 2 fili|anki - o 23%). Zawarta w kawie kofeina, uBatwia oddychanie, gdy| rozszerza oskrzela i zmniejsza "zmczenie mi[ni oddechowych". Dlatego te| zalecana jest dla osób chorych na astm oraz z przewlekBym zapaleniem oskrzeli. <BR><BR><B>LEPSZE UKRWIENIE</B><BR> Umiarkowane spo|ycie kawy (2-3 a nawet 4 fili|anki dziennie) wpBywa na rozszerzenie arterii serca i zwiksza w ten sposób przepByw krwi, a zatem ukrwienie caBego organizmu. Natomiast, co jest niezwykle interesujce, arterie znajdujce si w gBowie, ulegaj zw|eniu, co ma ogromny wpByw na ograniczenie skBonno[ci do bólów migrenowych. <BR><BR><B>SPECYFIK NA SERCE</B><BR> Najnowsze badania opublikowane przez brytyjskich naukowców w "Journal of Epidemiology and Community Health", ze szkockiego uniwersytetu zaprzeczaj powszechnej opinii, |e picie nadmiernych ilo[ci kawy szkodzi zdrowiu. Okazuje si, |e jest wrcz przeciwnie, im wicej kawy pijemy, tym mniejsze prawdopodobieDstwo choroby serca i [mierci. Badania te trwaBy ponad 10 lat i objBy ok. 11 tysicy osób w wieku 40-59 lat. <BR><BR><B>NA ODCHUDZANIE</B><BR> Kawa, a wBa[ciwie kofeina, przyspiesza przemiany metaboliczne w organizmie, a szczególnie przemian tBuszczów. Fili|anka kawy mo|e "pomóc" szczególnie osobom, które maj problemy z trawieniem. Ze wzgldu na wyniki badaD wykazujce, i| kofeina powoduje przyspieszenie spalania tBuszczy, stwierdzono, |e umiarkowane spo|ycie kawy (oczywi[cie bez cukru i bez [mietanki) mo|e stanowi korzystny skBadnik kuracji odchudzajcej. Kawa jest tak|e stosowana jako skBadnik nowej generacji kosmetyków, wpBywajcych na "modelowanie" sylwetki. <BR><BR><B>PRZECIWUTLENIACZE</B><BR> Kofeina zdecydowanie jest najwa|niejsz czynn biologicznie substancj w kawie i po[wicono jej najwicej uwagi w badaniach. Kawa charakteryzuje si jednak zBo|onym skBadem chemicznym. Niektórzy badacze znalezli dowody na to, |e substancje o dziaBaniu przeciw utleniajcym tzw. "antyoksydanty", czyli "wymiatacze" wolnych rodników, wytwarzane s tak|e w trakcie procesu palenia kawy. Badania te s w pocztkowej fazie, ale budz du|e zainteresowanie z wzgldu na korzystny wpByw przeciwutleniaczy |ywno[ci na zdrowie. <BR><BR><B>BEZ PRÓCHNICY</B><BR> W jednym, ze znanych Centrów BadaD Stomatologicznych w USA, stwierdzono, |e kawa, dziki zawarto[ci garbników, mo|e przeciwdziaBa procesom powodujcych próchnic zbów. Picie kawy, nawet bezkofeinowej, wpBywa na ograniczenie dziaBania bakterii na uzbieniu. Ju| w XVII wieku kaw stosowano, jako [rodek "od[wie|enia" jamy ustnej i mycia zbów, wic mo|na powiedzie, |e dzisiejsze badania "potwierdzaj" to dawniejsze zastosowanie kawy. <BR><BR><B>ZMIEJSZONE RYZYKO NOWOTWOROWE</B><BR> Na "przekór" obawom, |e picie kawy mo|e powodowa tendencj do zachorowaD na choroby nowotworowe, zwBaszcza trzustki i pcherza moczowego, badania naukowe, prowadzone w wielu krajach, np. Japonii, Norwegii czy USA, nie potwierdziBy zwizku midzy piciem kawy a zwikszonym wystpowaniem tych chorób. Z niektórych badaD wynikaBo wrcz, |e picie kawy mo|e zmniejszy ryzyko wystpienia raka jelita grubego, szczególnie u osób, które od|ywiaj si "tBusto". Niektóre z tych badaD, wykazaBy, |e prawdopodobnie maj na to wpByw takie zwizki jak polifenole i du|a zawarto[ bBonnika. <BR><BR><B>OGRANICZENIE ZACHOROWAC NA CHOROB PARKINSONA</B><BR> Ostatnie badania , przeprowadzone we WBoszech (badano ok. 4 tys. starszych osób przez 3 lata) wykazaBy, |e szczególnie kobiety pijce kaw, oczywi[cie w umiarkowanych ilo[ciach, wykazuj mniejsze ryzyko zachorowania na chorob Parkinsona, ni| osoby nie pijce kawy. <BR><BR><B>SPOSÓB NA KAMIENIE</B><BR> W badaniach, którymi objto 81 tys. kobiet w USA, wykazano, |e kawa pomaga kobietom unikn kamieni nerkowych. Porcja 240 ml kawy pozwalaBa na zmniejszenie ryzyka o 10%, a w przypadku kawy bezkofeinowej - 9%. Natomiast, co jest ciekawe, to picie kawy kojarzone jest tak|e z ni|szym ryzykiem zachorowania na kamienie |óBciowe, ale u m|czyzn. W 10 letnich badaniach naukowców z Uniwersytetu Harvarda, wykazano ni|sze ryzyko kamieni |óBciowych u m|czyzn pijcych 2 do 3 fili|anek kawy dziennie, w stosunku do m|czyzn, którzy nie pij kawy. <BR><BR><B>CIZNIENIE W NORMIE</B><BR> Kofeina nie wydaje si by jakim[ istotnym "winowajc" przewlekBego nadci[nienia ttniczego. Naukowcy z Centrum Medycznego Uniwersytetu w Teksasie dokonali badaD na 10 tys. Amerykanów z nadci[nieniem ttniczym i nie znalezli zale|no[ci midzy piciem kawy i jej wpBywem na podwy|szanie ci[nienia. Natomiast w stresie, przy du|ym napiciu psychicznym, u niektórych osób mo|e podwy|szy si ci[nienie po wypiciu kawy, wywoBane skojarzonym "efektem kofeiny i stresu". <BR><BR><B>ZAAGODZENIE CUKRZYCY</B><BR> W jednym z ostatnich badaD, przeprowadzonych przez "National Institute for Public Health and Enviroment" w Holandii na "próbie" okoBo 17 tys. Holendrów, wykazano, i| wraz ze zwikszon konsumpcj kawy, spada ryzyko zachorowania na cukrzyc. Kawa wpBywa pozytywnie na przemian cukrów. W badaniach laboratoryjnych wykazano, |e kwas chlorogenowy, odgrywajcy ogromn rol w ksztaBtowaniu si bukietu smaku i aromatu, powoduje absorpcj glukozy przez wtrob. S to pierwsze badania, które by mo|e w przyszBo[ci wyka| jeszcze wikszy pozytywny wpByw kawy na ograniczenie zachorowania na cukrzyc. <BR><BR><B>W LEPSZYM HUMORZE</B><BR> Kofeina, zawarta w kawie, to jeden z najbardziej powszechnych [rodków psychotropowych, majcych zdolno[ wpBywania na nastrój. SBu|y ona nie tylko poprawie nastroju, ale tak|e zmniejsza uczucie przygnbienia. Je[li kto[ twierdzi, |e bez porannej fili|anki kawy nie zacznie si u[miecha, to jest to prawd. Dr Melvin Konner z Uniwersytetu Emory stwierdziB, |e "Wydaje si bardzo prawdopodobne, |e w[ród milionów osób pijcych du|o kawy jest wiele takich, które - [wiadomie czy nie[wiadomie - lecz si z depresji". <BR><BR><B>OSAABIONE KOZCI</B><BR> Nadmierna ilo[ kawy mo|e sprzyja powstawaniu osteoporozy poprzez zwikszenie wydalania wapnia, co powoduje "podkradanie" tego mineraBu z ko[ci. Jedne z ostatnich badaD, przeprowadzone w USA, nie wykazaBy istotnego wpBywu na wydalanie wapnia z organizmu. Inne badania, przeprowadzone tak|e w USA, w[ród kobiet, pijcych 4 fili|anki kawy dziennie, wskazywaBy zwikszon podatno[ na zBamania, w porównaniu do kobiet pijcych maBo kawy lub wcale. Ogólnie mo|na uzna, i| ryzykowne jest nadu|ywanie kawy, przy jednoczesnym zbyt niskim spo|yciu wapnia. Dlatego jest jedna rada dla miBo[ników, a szczególnie miBo[niczek kawy, -wicej wapnia, to znaczy "pijcie mleko i jedzcie sery". <BR><BR><B>NADKWASOTA BEZ KAWY</B><BR> Kawa wzmaga wydzielanie kwasów |oBdkowych i |óBci, dlatego te| nie jest wskazana dla osób, które "cierpi" na nadkwasot. Dlatego niektórzy uwa|aj, i| kawa mo|e zwikszy chorob wrzodow. Jednak obszerne badania, przeprowadzone w Szwecji, nie wykazaBy zwizku z piciem kawy a wystpowaniem choroby wrzodowej. Stwierdzono, |e kawa bezkofeinowa, tak|e zwiksza wydzielanie kwasów |oBdkowych, wic nie kofeina jest "odpowiedzialna" za ten stan. Dlatego te| zalecane jest, aby osoby z nadkwasot ograniczaBy picie kawy. <BR><BR><B>MACIERZYCSTWO</B><BR> Jak na razie |adne badania nie wykazaBy zwizku midzy piciem kawy przez kobiety ci|arne, a ewentualnymi nieprawidBowo[ciami przebiegu ci|y. Jednak ze wzgldu na mo|liwo[ wpBywu kofeiny zawartej w kawie, na nadmierne pobudzenie matki jak i pBodu, zaleca si ograniczenie spo|ycia kawy kobietom w ci|y. Równie| w przypadku karmienia dzieci piersi i mo|liwo[ci przej[cia, wraz z mlekiem matki, kofeiny z kawy do organizmu dziecka, co mo|e powodowa nadmierne pobudzenie, a tak|e potencjalne "poddenerowanie" w przypadku bardzo wra|liwych dziec